Windows işletim sistemi, kullanıcı dostu grafik arayüzünün yanı sıra güçlü bir komut satırı arayüzüne (CLI) de sahiptir. Bu arayüz, sistem yöneticileri, geliştiriciler ve ileri düzey kullanıcılar için vazgeçilmez bir araçtır. Komut satırını etkin bir şekilde kullanmak, sistem üzerindeki kontrolünüzü artırır, tekrar eden görevleri otomatikleştirmenize olanak tanır ve günlük işlerinizi hızlandırır. Bu yazıda, Windows’ta komut satırını nasıl açacağınızı öğrenecek ve en popüler komutların bir listesini, açıklamalarını ve kullanımlarını keşfedeceksiniz.
Komut Satırını Açmak
Komut satırını açmanın birkaç yolu vardır; en yaygın yöntemlerden biri “Çalıştır” penceresini kullanmaktır. Başlat menüsünde sağ tıklayarak veya klavyenizde Windows + R tuş kombinasyonunu kullanarak “Çalıştır” penceresini açın, “cmd” yazın ve “Enter” tuşuna basın. Bir diğer yöntem ise, “Başlat” menüsünde “Komut İstemi”ni aratmak ve uygulamayı çalıştırmaktır.
Artık komut satırı penceresi açıkken, aşağıda listelenen komutları kullanmaya başlayabilirsiniz.
Popüler Windows Komutları ve Kullanımları
- dir
- Açıklama: Çalıştığınız dizindeki dosya ve dizinlerin listesini gösterir.
- Kullanım:
dir - Ne Yapar: Mevcut dizindeki tüm dosya ve klasörleri listeler.
- cd
- Açıklama: Mevcut dizini değiştirir.
- Kullanım:
cd Documents - Ne Yapar: Kullanıcıyı “Documents” dizinine taşır.
- cls
- Açıklama: Terminal ekranını temizler.
- Kullanım:
cls - Ne Yapar: Komut satırı ekranındaki tüm metinleri temizler.
- copy
- Açıklama: Dosyaları kopyalar.
- Kullanım:
copy file.txt d:\backup\file.txt - Ne Yapar: “file.txt” dosyasını D sürücüsündeki “backup” dizinine kopyalar.
- del
- Açıklama: Dosyaları siler.
- Kullanım:
del file.txt - Ne Yapar: “file.txt” dosyasını siler.
- move
- Açıklama: Dosya veya dizinleri taşır.
- Kullanım:
move file.txt d:\documents\ - Ne Yapar: “file.txt” dosyasını “d:\documents” dizinine taşır.
- rename veya ren
- Açıklama: Dosya veya dizinlerin adını değiştirir.
- Kullanım:
rename file.txt newfile.txt - Ne Yapar: “file.txt” dosyasının adını “newfile.txt” olarak değiştirir.
- mkdir
- Açıklama: Yeni bir dizin oluşturur.
- Kullanım:
mkdir newfolder - Ne Yapar: “newfolder” adında yeni bir dizin oluşturur.
- rmdir
- Açıklama: Bir dizini siler.
- Kullanım:
rmdir oldfolder - Ne Yapar: “oldfolder” adlı dizini siler.
- type
- Açıklama: Bir dosyanın içeriğini gösterir.
- Kullanım:
type file.txt - Ne Yapar: “file.txt” dosyasının içeriğini ekranda gösterir.
İleri Seviye Komutlar
- ipconfig
- Açıklama: Ağ konfigürasyonunu görüntüler.
- Kullanım:
ipconfig - Ne Yapar: Ağ adaptörlerinizin IP adreslerini ve diğer ağ bilgilerini listeler.
- ping
- Açıklama: Bir ağ cihazına ping atar.
- Kullanım:
ping emeyz.com - Ne Yapar: “emeyz.com” adresine ping atarak ağ bağlantısını test eder.
- netstat
- Açıklama: Ağ bağlantıları ve istatistikleri görüntüler.
- Kullanım:
netstat - Ne Yapar: Aktif ağ bağlantılarını ve dinleme portlarını gösterir.
- chkdsk
- Açıklama: Disk üzerindeki hataları kontrol eder ve onarır.
- Kullanım:
chkdsk C: /f - Ne Yapar: C sürücüsünde bulunan hataları kontrol eder ve
/fparametresi ile hataları otomatik olarak düzeltir.
- sfc
- Açıklama: Sistem Dosyası Denetleyicisi, bozuk sistem dosyalarını tarama ve onarma aracıdır.
- Kullanım:
sfc /scannow - Ne Yapar: Tüm sistem dosyalarını tarar ve bozuk olanları onarır.
- tasklist
- Açıklama: Sistemde çalışan tüm süreçleri listeler.
- Kullanım:
tasklist - Ne Yapar: Aktif tüm süreçlerin bir listesini gösterir.
- taskkill
- Açıklama: İşlem veya uygulamaları sonlandırır.
- Kullanım:
taskkill /IM notepad.exe - Ne Yapar: “notepad.exe” isimli işlemi sonlandırır.
- powercfg
- Açıklama: Güç ayarlarını ve enerji tasarrufu planlarını yönetir.
- Kullanım:
powercfg /batteryreport - Ne Yapar: Batarya kullanım raporu oluşturur ve kaydeder.
- diskpart
- Açıklama: Disk bölümlerini yönetmek için kullanılan bir araçtır.
- Kullanım:
diskpart - Ne Yapar: Yeni bir diskpart komut satırı oturumu başlatır, buradan diskler, bölümler veya birimler üzerinde çeşitli işlemler yapabilirsiniz.
- net user
- Açıklama: Kullanıcı hesaplarını görüntüler veya değiştirir.
- Kullanım:
net user username /add - Ne Yapar: “username” adında yeni bir kullanıcı hesabı ekler.
- systeminfo
- Açıklama: Sistem hakkında detaylı bilgileri gösterir.
- Kullanım:
systeminfo - Ne Yapar: Sistem yapılandırması, işletim sistemi sürümü, RAM, güncelleme durumu ve sistem uptime gibi bilgileri listeler.
Komut satırı, günlük işlerinizi kolaylaştırmanın ve sistem üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmanın anahtarıdır. Yukarıda listelenen komutlar, Windows komut satırının gücünden yararlanmanıza yardımcı olacak temel bir başlangıçtır. Bu komutları öğrenmek ve uygulamak, zamanla size büyük bir verimlilik ve rahatlık sağlayacaktır.
